1 Nisan şakaları nereden çıktı?

Dünya genelinde her yıl ortalığın çeşitli şakalarla dolduğunu gördüğümüz tarih, yani 1 Nisan 2023 için de geldi çattı. Peki ama bu özel günün geçmişini ve nereden geldiğini hiç yaşayacaksınız mü?

Aslına bakma bu soru oldukça eskilere dayanmaktadır. 1708 yılında İngiliz gazetesi Apollo da “1 Nisan’da şakaları yapma geleneği nereden geliyor?” diye sorarken, kesin bir cevap verememişti. Bu özel günün kesin kaynağı gizemini korusa da, geleneğin tüm boyutlarını devam ettirenlerden.

1 Nisan şakalarının kaynağı olarak iki farklı hikaye bulunuyor.

1582 yılında Fransa’daki genel takvim değişikliği

İlki, 1582 yılında Fransa’daki genel takvim değişikliği. Bu hikayeye göre, 1563’te Trent Konsili, Katolik ulusların Jülyen takvimi yerine Gregoryen takvimini kullanmaları organlarını verdi. Fransa kralı 6. Charles, Ülkenin 1582 Şehirlerinin kadar bu taşıma uygulaması emrini verdi ancak gün geldiğinde, bazılarının emre uymasını göstermedi. 1 Nisan, Jülyen takvimine göre yeni yılın başlangıcı. Ama bazı kişiler ya değişiklikten haberler ya da bu değiştirmeyi benimsemedikleri için 1 Nisan’da yeni yılı kutlamaya devam etti. Herkesin aynı kriterlerini yerine getirmek için, bazılarını, eski takvime uyanlara şakalar yapmaya başladı. 1 Nisan paskalya orucunun sonunu işaretliyor ve balık, bu gün için popüler hediyelerden vardı. Bu nedenle de eski günlüğü takip edenlere sahte bir balık dağıtımı eğlenceli bir şaka gibi görülüyordu. Daha sonra bu, günümüzde de ( nihayet daha küçük yaştaki kişiler arasında) kişinin sırtına kağıt bir balık yapıştırma şekli Fransızca 1 Nisan şakasına dönüştü.

Bu hikaye olası bir açıklama gibi gözükse de, muhtemelen doğru değil. Çünkü bu güneşin yaptığı ilk referans 1561’de, yani yirmi yılı aşkın bir süre öncesini işaretliyor. Flaman yazar Eduard De Dene‘nin Refereyn vp verzendekens dach / Twelck den eersten April te zyne plach şiirinde, 1 Nisan günü saf hizmetkarını çeşitli sahte görevlere gönderen bir asilzadeden bahsediliyor. Bu şiirin varlığı ve beraberinde verilen 1 Nisan’da inanmamanız gereken mesaj, şakaların o dönemde yaygınlaşmış ve bilinen bir şey olduğunu gösteriyor.

Antik Roma ve “hilaria” günü

İkinci bir görüş ise, Antik Roma’ya kadar uzanıyor. O zamanlar “hilarya”olarak nitelendirdikleri eğlenmeye adanmış günler vardı. Halkın düğün günleri gibi özel hilaria’lar veya tanrıların annesi Kibele’yi onurlandırmak için 25 Mart’ta 10 günlük bir festivalin parçası olarak kutlanan Hilaria Matris Deûm gibi halka açık hilaria’lar bulunur. Oruç, hadım etme, yas ve kırbaçlamayla geçen birkaç festival gününden sonra, hilaria, herkesin istediği eğlenceyi yaşama şansı verirdi.

Hilaria Matris Deûm’ün en büyük özelliği maskeli baloydu. Bu gün, hükümet birimleri de dahil olmak üzere, İstediğiniz parçaları hiçbir cezayı taklit edebilirsiniz. Bazı tarihçiler, bu günün orijinal 1 Nisan Şakası olabileceğini öneriyor. Net bir kanıt olmadığı için bunun doğru olduğunu söylemek mümkün değil. Doğum zamanı yaklaşık olarak doğru olsa da, biri gibi giyinerek geçen dalgayı geçmek ile bir eşek şakası yapmak arasında büyük bir fark olduğu kesin.

1900’lerin başında değişmeye başlayan 1 Nisan anlayışı

Ancak 1 Nisan günü ve şakalar, 1900’lerde büyük bir değişimi yarattı. Daha önceki düzenlemede şakalar arasında daha kişisel ilişkiler, arkadaşlar veya sokaktaki yabancılara yapılıyor olsa da, 1900’lerin başındaki gazeteler 1 Nisan’da yalan haberler yayınlamaya başladı. Sonra bu akıma radyo da katıldı ve 1950’lerde, televizyon programlarına da bu eğlenceye dahil oldu. Büyürken ise büyük yolculardan tekil bireylere kadar pek çok varlık ve kişi, genellikle internet üzerinde sahte duyurular ile günü “kutluyor.”